Περιεχόμενα:
- Κείμενα για την επιστημονική συμβολή του Παρατηρητηρίου Της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο. Γράφουν οι:
- Μαρία Ταμπούκου, Leverhulme Research Fellow, University of East London
- Αndrew Knight, PhD Candidate, Bartlett Development Planning Unit, University College London
- Παρουσίαση του Αποθετηρίου από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
- Δημοσιευμένο οπτικοακουστικό υλικό από την εκδήλωση για τα 60 χρόνια του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. To Αποθετήριο του Παρατηρητηρίου της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο ως χαρακτηριστικό παράδειγμα της προσφοράς του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης στο έγκριτο ανοικτό ψηφιακό περιεχόμενο
- Ομιλίες στην παρουσίαση του Παρατηρητηρίου της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο
1.ΚEIMENA ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ,
- Μαρία Ταμπούκου, Leverhulme Research Fellow, University of East London, Απρίλιος 2019
Η επιστημονική και πολιτική συμβολη του Παρατηρητηρίου Της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο
Τώρα που οι συνεντεύξεις με γυναίκες μετανάστριες και πρόσφυγες έχουν πια ολοκληρωθεί, ήρθε ο καιρός να κοιτάξω πίσω και να αναλογιστώ αυτά που έγιναν (κι αυτά που δεν έγιναν). Ὀταν ξεκίνησα το ερευνητικό πρόγραμμα ‘Revisiting the nomadic subject᾽ το Σεπτέμβριο του 2018, ο ιστότοπος του Παρατηρητηρίου έγινε ένα σταθερό σημείο αναφοράς, κυριολεκτικά μια πυξίδα που βοήθησε την πλοήγησή μου στις συνθήκες και καταστάσεις της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο. Αυτό που εκτίμησα ιδιαίτερα ήταν ο συνδυασμός ενημέρωσης με θεωρητικές και πολιτικές αναλύσεις με βοήθησαν να αρχίσω να καταλαβαίνω φαινόμενα και προβλήματα, ὀπως και να αξιολογώ σχολιασμούς, προτάσεις και στρατηγικές λύσεις.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στη Λέσβο κατάλαβα επίσης τη σημασία της αρχειακής δουλειάς που επιτελεί το Παρατηρητήριο Αιγαίου, συγκεντρώνοντας ντοκουμέντα από τους διαφορετικούς τρόπους, με τους οποίους φορείς, θεσμοί και άτομα διαχειρίζονται αυτή την κρίση σε καθημερινή βάση. Η καταγραφή καθημερινών μικρο-πρακτικών είναι πολύ σημαντική, ιδιαίτερα για όσες και όσους ενδιαφέρονται για το πως συγκροτείται η ιστορία των από κάτω (history from below). Οι μνημονικές πρακτικές της καθημερινότητας είναι επίσης πολύ σημαντικές στη συγκρότηση αυτού που ο Φουκώ αποκαλεί ‘ιστορία του παρόντος᾽, μια ιστορία δηλαδή που ξεκινάει από ένα σύγχρονο πρόβλημα που θεωρεί καίριο και σημαντικό και προσπαθεί να ανιχνεύσει και αναλύσει τις ιστορικές και γεωπολιτικές συνθήκες που το δημιούργησαν. Σύμφωνα λοιπόν με τη γνώμη μου το Παρατηρητήριο Αιγαίου επιτελεί το δύσκολο έργο της καταγραφής της ιστορίας του παρόντος με ένα παραδειγματικό τρόπο που θα διδάξει και βοηθήσει τους και τις κοινωνιολόγους, ανθρωπολόγους και ιστορικούς του μέλλοντος.
- Αndrew Knight, PhD Candidate, Bartlett Development Planning Unit, University College London
The Observatory of the Refugee and Migration Crisis in the Aegean is an invaluable resource for researchers and anyone with an interest in forced migration. Amongst the Observatory’s many outputs, its constantly updated website keeps researchers and visitors abreast of developments in the Northern Aegean through its round up of local, international and social media, government and civil society reports and publications, as well as events and other associated activities taking place locally and regionally. As a PhD candidate, I have found the Research section particularly useful. With a comprehensive bibliography of academic publications related to forced migration, border regimes, solidarity and humanitarian aid in Europe’s so-called refugee crisis, I’m constantly referencing it to friends and colleagues with an interest in the subject area as well as to people and organisations outside of academia. In addition to these sections, the online Repository conducts what Maria Tamboukou has refered to as the ‘highly urgent and important task of documenting and archiving the Aegean mobility assemblage, not just in terms of its segmentarities, territorial discourses and bordering practices, but also in terms of its deterritorialization, its lines of flight’. I fully believe in the work of the Repository which not only provides an important, current and available resource for contemporary researchers, but also bears significance for the historical record, future understandings and interpretations of forced migration through the Aegean.
Yet the Observatory is much more than the content of its website. First and foremost, the hard-working team behind Observatory are both very friendly and highly supportive of researchers. I would highly recommend any researcher visiting in person or at least sending an email to begin what will most likely become a fruitful dialogue. For those present in Lesvos, its public seminar series provides a conducive and engaged environment for critical thinking and enquiry on issues related to migration and response. Through hosting local and international scholars from disciplines that range from Anthropology to Economics and beyond, these seminars place the issues in their wider global context, providing food for thought for any researcher, practitioner and citizen of the world. They have not only informed my research but also provided opportunities to meet and critically engage with a wide range of scholars, practitioners and others interested in migration and the region. In short, the Observatory is an absolutely wonderful project and I highly recommend anyone with an interest forced migration to visit the website and the team.
2. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΑΠΌ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ > http://www.ekt.gr/el/news/21947
Το ψηφιακό αποθετήριο του Παρατηρητηρίου της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με το ΕΚΤ, έχει στόχο να συγκεντρώσει, να κατηγοριοποιήσει και να τεκμηριώσει πολυποίκιλο υλικό για την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στο Αιγαίο.
Ανοικτό και ελεύθερα προσβάσιμο μέσω διαδικτύου είναι πλέον ένα μοναδικής σημασίας ψηφιακό Αρχείο για την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στο Αιγαίο. Το Αρχείο φιλοξενείται σε ένα δίγλωσσο ψηφιακό αποθετήριο, το οποίο οργανώνει και διαθέτει ανοικτά το περιεχόμενο που παράγει το Παρατηρητήριο της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο. Το αποθετήριο αναπτύχθηκε από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και υποστηρίζεται από το Wenner-Gren Foundation for Anthropological Research.
Σκοπός του Αποθετηρίου είναι να φιλοξενήσει το πρωτογενές και δευτερογενές υλικό που παράγεται και συλλέγεται από το Παρατηρητήριο και να εξασφαλίσει την ελεύθερη διάθεσή του στο διαδίκτυο σε ερευνητές και ερευνήτριες, δημοσιογράφους και λοιπούς ενδιαφερόμενους, συλλογικότητες και αρχές. Το περιεχόμενο που συγκεντρώνεται και διατίθεται μέσω του Αποθετηρίου έχει ιδιαίτερη σημασία για την προώθηση της σχετικής έρευνας, αλλά και για την ιστορική καταγραφή του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους.
Το Αποθετήριο αποτελεί πολύτιμο εργαλείο ενημέρωσης για κάθε άτομο που ενδιαφέρεται για έγκυρη πληροφόρηση γύρω από το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους. Απευθύνεται τόσο στους ίδιους τους μετακινούμενους πληθυσμούς, τις τοπικές κοινωνίες και τους φορείς της δημόσιας διοίκησης και της ανθρωπιστικής διακυβέρνησης, όσο και στην ευρύτερη ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη. Ειδικότερα προσφέρει μια μοναδικής αξίας βάση δεδομένων για κάθε ερευνητή και ερευνήτρια της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης.
Βασικός του σκοπός είναι η συλλογή, κατηγοριοποίηση, οργάνωση, διατήρηση, ψηφιοποίηση και ανάδειξη ποικίλων κατηγοριών τεκμηρίων που αναφέρονται στην προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στον χώρο του Αιγαίου Πελάγους, καθώς και η καταγραφή και προβολή συναφών επιστημονικών μελετών από μέλη της ελληνικής και διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας.
Το αποθετήριο δίνει τη δυνατότητα φιλοξενίας ποικιλίας μορφών και είδους υλικού, όπως μαρτυρίες, ημερολόγια, αδημοσίευτες ή δημοσιευμένες στατιστικές καταγραφές, θεσμικές ρυθμίσεις, μελέτες για τα δικαιώματα των παιδιών και την εκπαίδευση των προσφύγων, δημοσιεύματα στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, φωτογραφίες, βίντεο και άλλα πρωτογενή και δευτερογενή τεκμήρια. Ήδη μέχρι σήμερα διατίθεται πληθώρα τεκμηρίων, ενώ είναι σε εξέλιξη ο εμπλουτισμός του με καινούργιο υλικό.
Το Αποθετήριο συλλέγει, επεξεργάζεται, ταξινομεί και διαθέτει σε ηλεκτρονική μορφή τεκμήρια διαφορετικής προέλευσης και τύπου, εστιάζοντας γεωγραφικά στην περιοχή του Αιγαίου και, συγκεκριμένα, στα πέντε νησιά που αποτελούν τις κύριες πύλες εισόδου προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη (Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως, Λέρος). Το μεγαλύτερο μέρος των τεκμηρίων που διατίθενται στο κοινό καλύπτει χρονικά την περίοδο από το 2015 (όπου και παρατηρείται η κορύφωση του φαινομένου) έως και τον Ιούλιο του 2017, επιχειρώντας μια πολύπλευρη καταγραφή.
Το Αποθετήριο του Παρατηρητηρίου της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης υλοποιήθηκε και υποστηρίζεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), μέσω της Υπηρεσίας Αποθετηρίων ΕΚΤ, στο πλαίσιο της συνεργασίας του οργανισμού με τη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. H υπηρεσία Αποθετηρίων ΕΚΤ αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της Πράξης “Πλατφόρμα Παροχής Υπηρεσιών Κατάθεσης, Διαχείρισης και Διάθεσης Ανοικτών Δεδομένων και Ψηφιακού Περιεχομένου” (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ψηφιακή Σύγκλιση” ΕΣΠΑ, με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).
Σημειώνεται ότι το Αποθετήριο είχε παρουσιαστεί στις 28 Νοεμβρίου 2017 στη Μυτιλήνη στο πλαίσιο της εκδήλωσης "Προσφυγικό, μια γνωστική και πολιτική πρόσκληση" που διοργάνωσαν το Παρατηρητήριο της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο, το Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας, και η Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Στην εκδήλωση, όπου παρουσιάστηκε το Παρατηρητήριο, ο ιστότοπός του, καθώς και το αποθετήριο του, απηύθυνε χαιρετισμό η Διευθύντρια του ΕΚΤ Δρ. Εύη Σαχίνη, ενώ πραγματοποιήθηκε συζήτηση για την αποστολή του Παρατηρητηρίου, με τη συμμετοχή πολιτών που από διαφορετικές θέσεις έχουν εμπειρία της διακυβέρνησης του προσφυγικού στα νησιά του Αιγαίου.
Το Παρατηρήτηριο Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης
Το Παρατηρητήριο Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης αποτελεί εγχείρημα του Πανεπιστημίου Αιγαίου και υλοποιείται με τη συνδρομή και τη στήριξη του Wenner Gren Foundation, του Global Studies Centre του Πανεπιστημίου του Pittsburgh και του ΕΚΤ. H έδρα του είναι στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας, στη Μυτιλήνη. Ιδρύθηκε από Έλληνες και ξένους κοινωνικούς επιστήμονες, στο πλαίσιο της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με πρωταρχικό στόχο τη συστηματική παρακολούθηση, καταγραφή και κατανόηση των πολλαπλών όψεων του προσφυγικού και μεταναστευτικού φαινομένου στην ευρύτερη περιοχή του Αρχιπελάγους.
Βασικός στόχος του Παρατηρητηρίου είναι να συγκεντρώσει, να κατηγοριοποιήσει και να τεκμηριώσει πολυποίκιλο υλικό για την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στο Αιγαίο, με αφετηρία τον Ιανουάριο του 2015. Για τον σκοπό αυτό, σε συνεργασία με το ΕΚΤ, αναπτύχθηκε και λειτουργεί το ψηφιακό Αποθετήριο του Παρατηρητηρίου. Επίσης, το Παρατηρητήριο στοχεύει στη συγχρονική παρακολούθηση του φαινομένου στο Αιγαίο. Αναγνωρίζοντας την πολυπλοκότητα του προσφυγικού και μεταναστευτικού φαινομένου, στον ιστότοπο του Παρατηρητηρίου επιχειρείται η ταξινόμηση των διαθέσιμων υλικών, των πρωτογενών και δευτερογενών πηγών, στη βάση μιας λογικής που περιλαμβάνει τις κύριες πλευρές της διαχείρισης του προσφυγικού και μεταναστευτικού φαινομένου στο Αιγαίο: τους μετακινούμενους πληθυσμούς, που διαμένουν στα νησιά του Αιγαίου, τα κέντρα και τις δομές που λειτουργούν για την υποδοχή, την ταυτοποίηση, τη διαμονή και την κράτησή τους, τους διαφορετικούς οργανισμούς, φορείς, κρατικές και ευρωπαϊκές αρχές, οργανώσεις και άτομα, που διαμορφώνουν το τοπίο της ανθρωπιστικής διακυβέρνησης και, βεβαίως, τις τοπικές κοινωνίες.
3. ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΟ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ 60 ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΩΝ.
Το Αποθετήριο του Παρατηρητηρίου της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο ως χαρακτηριστικό παράδειγμα της προσφοράς του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης στο έγκριτο ανοικτό ψηφιακό περιεχόμενο> https://www.youtube.com/watch?v=gJ8m5r1RJsg&t=7s
4. ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ
Ομιλία του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Καθηγητή Στέφανου Γκρίτζαλη
Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι και συνεργάτες,
Αγαπητές φοιτήτριες, αγαπητοί φοιτητές,
Με ιδιαίτερη χαρά παρουσιάζουμε σήμερα το Παρατηρητήριο για την Προσφυγική και Μεταναστευτική Κρίση στο Αιγαίο, ένα εγχείρημα που θεωρούμε ότι θα συμβάλλει στη συστηματική καταγραφή και ανάλυση των πολλαπλών διαστάσεων της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης -δημογραφικών, οικονομικών, πολιτικών, θρησκευτικών, πολιτισμικών - τόσο ιστορικά όσο και σε καθημερινή βάση.
Η Ελλάδα υπήρξε, σε πολλές στιγμές της ιστορίας της, χώρος υποδοχής προσφύγων και μεταναστών, ως αποτέλεσμα της γεωγραφικής της θέσης και της γειτνίασης διά ξηράς ή θάλασσας με χώρες της Βαλκανικής και της Ασίας, του ρευστού πολιτικού σκηνικού ή των πολέμων που σημάδεψαν τις χώρες προέλευσης, ακόμη ενδεχομένως και της εικόνας της ως πύλης εισόδου σε μια νέα γη της Επαγγελίας, την Ευρώπη.
Σχεδόν έναν αιώνα μετά το 1922, οπότε τα νησιά του Αιγαίου αποτέλεσαν την πύλη εισόδου και τον πρώτο χώρο κατοικίας των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας μετά την Καταστροφή, τα νησιά αυτά υποδέχθηκαν μαζικό κύμα προσφύγων και μεταναστών, με κορύφωση το καλοκαίρι του 2015. Το φαινόμενο αυτό της εισροής προσφύγων και μεταναστών συνεχίζει προφανώς μέχρι σήμερα, σε μικρότερη ένταση, χωρίς όμως αυτό να μειώνει τη σημασία του.
Αν και η ίδια η Ελλάδα γνωρίζει καλά τί σημαίνει προσφυγιά και μετανάστευση, για οποιονδήποτε λόγο - άλλωστε το έζησε με τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, με τους μετανάστες Έλληνες σε Γερμανία, Αμερική, Αυστραλία - δεν ήταν έτοιμη, ούτε σε επίπεδο δομών για τη φιλοξενία και υποστήριξη των προσφύγων, ούτε όμως σε επίπεδο επιστημονικών δομών για τη μελέτη της παρούσας προσφυγικής κρίσης που αποτελεί γεγονός παγκόσμιας σημασίας. Η σημασία αυτή δεν προκύπτει από το ορατό αποτέλεσμα της αλλαγής της πληθυσμιακής σύνθεσης στις χώρες υποδοχής, ούτε μόνο από την ανάγκη προσαρμογής της κοινωνίας σε ένα μοντέλο πολυπολιτισμικότητας, αλλά από το γεγονός ότι η ίδια η προσφυγική κρίση είναι ένα ζήτημα πολυσύνθετο με πολλαπλές και δυναμικές επιδράσεις, άλλες εκ των οποίων έχουν ήδη εκδηλωθεί και άλλες εκ των οποίων θα αναφανούν στο μέλλον.
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ως το μοναδικό Ίδρυμα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που εδράζεται σε έξι νησιά του Αιγαίου, ως φορέας που ζει και λειτουργεί στον ιστό των τοπικών κοινωνιών συνεργαζόμενο στενά με αυτές και αφουγκραζόμενο τις ανάγκες τους, ως εκπαιδευτικός οργανισμός που επιστημονικά εστίασε και εστιάζει στις κοινωνικές επιστήμες επισημαίνοντας εμφατικά την ανάγκη για μελέτη, ανάλυση και κριτική ερμηνεία των ιστορικών, κοινωνικών και πολιτισμικών δράσεων των ανθρώπινων κοινωνιών και την κατανόηση σύνθετων κοινωνικών και πολιτισμικών φαινομένων στο παρελθόν και το παρόν, δεν μπορούσε να μείνει αμέτοχο στη νέα πραγματικότητα. Για αυτό δραστηριοποιήθηκε από την πρώτη κιόλας στιγμή με σειρά δράσεων εκπαιδευτικού και κοινωνικού χαρακτήρα, αλλά κυρίως μεριμνώντας για τη διαμόρφωση πλαισίου γενικότερης ευαισθητοποίησης, καλλιέργειας ενδιαφέροντος και απελευθέρωσης της βούλησης των ίδιων των μελών της ακαδημαϊκής μας κοινότητας και των ακαδημαϊκών συλλογικοτήτων, σε όλα τα νησιά μας.
Στο πλαίσιο αυτό, το Παρατηρητήριο της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο αποτελεί το φορέα εκείνο που γεννήθηκε στους κόλπους του Ιδρύματος, στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας και λειτουργεί με τη στήριξη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, του Wenner-Gren Foundation και του Global Studies Centre του Πανεπιστημίου του Pittsburgh, με στόχο να αποτελέσει το θεσμικό εκείνο πλαίσιο που θα παρακολουθεί, θα καταγράφει και θα αναλύει πολύπλευρα τις ποικίλες όψεις του προσφυγικού και μεταναστευτικού φαινομένου στην ευρύτερη περιοχή του Αρχιπελάγους. Το έργο των ανθρώπων του Παρατηρητηρίου είναι δύσκολο και απαιτητικό, όμως ιδιαίτερα σημαντικό και προφανώς όχι μόνο με αναφορά στον ελλαδικό χώρο.
Το Ψηφιακό Αποθετήριο που έχει δημιουργηθεί σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης θα αποτελέσει τον χώρο, στον οποίο θα συγκεντρωθεί και θα ταξινομηθεί υλικό -πρωτογενές και δευτερογενές- για την προσφυγική κρίση από την αρχή του φαινομένου στα νησιά μας, πριν από λίγα χρόνια. Το υλικό αυτό, στο οποίο η πρόσβαση είναι ανοικτή, έχει ιδιαίτερη σημασία όχι μόνο ως ιστορικό αρχείο, αλλά κυρίως ως πηγή για την προώθηση της σχετικής με το θέμα έρευνας.
Δεδομένου, ωστόσο, του γεγονότος ότι η προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές -αν και μειούμενες- συνεχίζουν να υφίστανται, καταγράφοντας έτσι ένα δυναμικό εν εξελίξει φαινόμενο, το Παρατηρητήριο θα παρακολουθεί το φαινόμενο στην συγχρονικότητά του, καταγράφοντας στοιχεία που είναι χρήσιμα στη διαχείριση του φαινομένου από όλες τις εμπλεκόμενες και τους εμπλεκόμενους στη διαμόρφωση ανθρωπιστικής πολιτικής εντός και εκτός των συνόρων της Ελλάδας.
Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του Παρατηρητηρίου έχει ο σχετικός ιστότοπος που αποτελεί χώρο ενημέρωσης, ανάπτυξης διαλόγου και προβληματισμού και πέρα από το ακαδημαϊκό περιβάλλον, με μεμονωμένα άτομα αλλά και φορείς επιστημονικούς, ερευνητικούς, πολιτιστικούς, ανθρωπιστικούς.
Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι και συνεργάτες,
Αγαπητές φοιτήτριες, αγαπητοί φοιτητές,
Κλείνοντας, θα επιθυμούσα να ευχαριστήσω τον Καθηγητή του Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας κ. Ευθύμιο Παπαταξιάρχη, ως πρώτο μεταξύ ίσων στην ομάδα των ανθρώπων του Πανεπιστημίου Αιγαίου που στηρίζει με κάθε τρόπο το Παρατηρητήριο και βεβαίως τους συνεργαζόμενους φορείς και Ιδρύματα και να ευχηθώ το έργο τους να αποτελέσει μία ώριμη βάση για νέες πολιτικές στην ανθρωπιστική διακυβέρνηση, στη γνωστή κατεύθυνση αναζήτησης των προϋποθέσεων για έναν κόσμο ασφαλή για την ανθρώπινη διαφορετικότητα.
Ομιλία της Δρ. Εύης Σαχίνη, Διευθύντριας του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Καλησπέρα σας κυρίες και κύριοι.
Χαίρομαι πραγματικά που βρίσκομαι εδώ σήμερα. Δεν θα το έχανα με τίποτα. Είναι η παρουσίαση για την οποία συζητάγαμε εδώ και πάρα πολύ καιρό, σχεδόν 9 μήνες. Καθώς βρίσκομαι σε ένα ακαδημαϊκό χώρο, θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω με μια μικρή εισαγωγή για το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης. Έτσι θα καταλάβετε γιατί θελήσαμε να συμβάλουμε σε αυτήν την προσπάθεια συλλογής και οργάνωσης όλου αυτού του υλικού την οποία ανάλαβε η ομάδα του κυρίου Παπαταξιάρχη.
Να σας ενημερώσω λοιπόν ότι το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης αποτελεί θεσμικό φορέα της χώρας μας, που εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας και Έρευνας. Ο βασικός ρόλος του ΕΚΤ είναι να συγκεντρώσει το περιεχόμενο –κυρίως σε ψηφιακή μορφή- που παράγετε εσείς οι ακαδημαϊκοί, οι ερευνητές, οι επιστήμονες αυτής της χώρας. Ο τρόπος με τον οποίο το κάνουμε είναι συλλέγοντάς το, μέσω των κατάλληλων εργαλείων, υποδομών και δράσεων, ούτως ώστε να μπορέσετε εσείς μετά, σαν ακαδημαϊκή κοινότητα, να το βρείτε πολύ πιο εύκολα και να το επαναχρησιμοποιήσετε. Ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι η γνώση παράγει γνώση όταν διαχέεται και αυτός είναι και ο στόχος μας. Επομένως λειτουργούμε ως μια μεγάλη ψηφιακή βιβλιοθήκη στην οποία μπορεί κανείς να αναζητήσει και να βρει επιστημονικό και πολιτιστικό περιεχόμενο, περιεχόμενο που προέρχεται κυρίως από θεσμικούς φορείς της χώρας μας για να μπορέσει έτσι να είναι έγκριτο και να μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί χωρίς να έχει πρόβλημα. Διαθέτουμε ένα αρκετά μεγάλο αριθμό επιστημόνων για να μπορούμε να παρέχουμε αυτή την υποδομή και τις δραστηριότητες. Διαθέτουμε ομάδα διεπιστημονική, και αυτό ήταν σημαντικό και χρησιμοποιήθηκε στη περίπτωση του Παρατηρητηρίου. Θα σας πω πως όταν ήρθαμε σε επαφή με την ομάδα του Παρατηρητηρίου που έψαχνε ένα δόκιμο τεχνολογικό τρόπο να οργανώσει όλο αυτό το περιεχόμενο, υπήρξε πολύ μεγάλος ενθουσιασμός γιατί, ξέρετε, οι υποδομές αποκτούν αξία όταν χρησιμοποιούνται και ικανοποιούνε στόχους οι οποίοι δεν ήταν από την αρχή δεδομένοι και προσαρμοσμένοι σε αυτούς τους στόχους. Έτσι η συνεργασία μας ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2017, στην αρχή διερευνητικά, αλλά δημιούργησε γρήγορα μεγάλες προσδοκίες ως προς το πόσο θα μπορούσαμε να κινηθούμε για να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες ενός εγχειρήματος το οποίο είναι πολύ μεγάλο, κυρίως να καλύψουμε ένα υλικό το οποίο έχει ετερογένεια και πολλούς διαφορετικούς τύπους. Είχαμε να αντιμετωπίσουμε θέματα τα οποία δεν ήταν συνηθισμένα, δεν ήταν θέματα που είχαμε αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα. Θα αναφερθώ στην εξαιρετική συνεργασία που είχαμε καθ’ όλη τη διάρκεια της υλοποίησης του εγχειρήματος για να αντιμετωπίσουμε τα θέματα που μας απασχόλησαν, τα οποία περιλάμβαναν τόσο τεχνικές όσο και νοητικές προκλήσεις –πώς να μπορέσουμε να βρούμε τρόπους καλύτερης ταξινόμησης , να μπορέσουμε να συζητήσουμε ζητήματα που συνδέονται με την πνευματική ιδιοκτησία, ζητήματα προσωπικών δεδομένων κ.τ.λ. Όπως επεσήμανε ο Πρύτανης του Παν. Αιγαίου, το ζητούμενο είναι όλο αυτό το υλικό που συγκεντρώνεται να μπορέσει να είναι δημόσια διαθέσιμο για να ενισχύσει τόσο την ακαδημαϊκή έρευνα, αλλά και για να προσεγγιστεί και από άλλες ομάδες και από την κοινωνία την ίδια, έτσι ώστε να δημιουργηθεί και μία εικόνα που να είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα για το προσφυγικό ζήτημα που είναι από τα μεγαλύτερα ζητήματα που έχουμε αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα. Τώρα, να μπω και λίγο στα τεχνικά, η υποδομή του Αποθετηρίου, όπως σας είπα έχει φτιαχτεί για να οργανώνει και να διαθέτει υλικό, παρ’ όλ’ αυτά έγινε πολύ μεγάλη προσπάθεια μετατροπής έτσι ώστε να εξειδικευτεί η χρήση της. Το Αποθετήριο τρέχει από τη δική μας την υποδομή, που είναι πλήρως διαθέσιμη για να οργανώσει μεγάλο αριθμό περιεχομένου οποιουδήποτε τύπου. Να πω ότι από την αρχή η δέσμευσή μας δεν ήταν μόνο για το μικρό αυτό κομμάτι της πιλοτικής ανάπτυξης, αλλά θα διατρέξει όλο τον κύκλο του εγχειρήματος. Ως Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, ως θεσμικός φορέας για τη διάθεση και την τεκμηρίωση της πληροφορίας, με την έννοια της ακρίβειας, της εγκυρότητας, της εγκριτότητας, δεσμευόμαστε σε αυτό το εγχείρημα και θα είμαστε καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του στη διάθεση του Παρατηρητηρίου, του Πανεπιστημίου και των φορέων οι οποίοι θα κληθούν να συμβάλουν επιστημονικά σε αυτό το ταξίδι.
Σας ευχαριστώ πολύ
Ομιλία της Prof. Danilyn Rutherford, Πρόεδρο του Wenner Gren Foundation for Anthropological Research
Thank you so much. I am the President of Wenner Gren Foundation, which has a couple of goals. One of our goals is the promotion of work in all fields of Anthropology. We also work to promote an inclusive anthropology, an anthropology that brings new kinds of voices, which is becoming a more international anthropology than what anthropology has been in the past. We were founded in 1951. Most of our money is spent in small research funds, the majority for Ph.D. students and also for post-doctoral researchers but we occasionally have the chance to fund something bigger and more ambitious. The first meeting I attended since I became the President of the Foundation was the one in which we decided to fund the Observatory and I thought to myself this is going to be a great job! It is relatively rare to come across a project of such urgency where anthropologists from across the world working together are in a position to bring their expertise to issues that have to be addressed now. It is important not only for the insights it generated in security, humanitarianism, the outsourcing of the borders, and hospitality. It is also important because it captures the momentum form a singular moment, in a singular place involving people with singular lives and attempts to do justice to the full range of the people who are involved. So it is super exciting to see an international initiative that is doing this kind of urgent work. I am really delighted that we were able to support this at Wenner Gren.
Thank you all very much
Ομιλία της κα. Astrid Castelein, Επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Λέσβο
Καλησπέρα,
Firstly, I would like to thank the University of the Aegean for the initiative of the Observatory.
UNHCR is glad to see that an idea that was already discussed a year ago is getting materialized and concrete. As UNHCR we do acknowledge the importance of collecting, analyzing and documenting data on the migration flow. Especially on Lesvos, as the island has already known migration flows from 1922, when the Greeks from Turkey arrived. Later on, in 2015, Lesvos witnessed the extraordinary migration flow to Europe, an event that no one has seen before.
Therefore, we acknowledge the importance of the Observatory and the reasons for preserving historical record and analyzing the sociopolitical and economic dimensions. The Observatory will be a good opportunity for practitioners, academics, humanitarian workers, students and the local community of Lesvos to enrich their knowledge on the subject. UNHCR would like to maintain ties with the academia, especially with the University of the Aegean, which covers six islands among which three that are strongly affected by the refugee crisis. We have shared and we will continue to share data with the Observatory. Also, we have here tonight my colleague Toulina Demeli, our assistant protection officer, who will contribute to the round table and she will tell you how we envision that UNHCR can contribute to the Observatory and, in the future, how we could work closely in order to move forward. As I said in the beginning, we discussed about it one year ago and I am really glad because that means that it will go long way!
There is a saying that says where there is the will there is a way!
Thank you very much and congratulations.
Παρακολουθήστε το βίντεο της παρουσίασης του Παρατηρητηρίου της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής κρίσης στο Αιγαίο, που πραγματοποιήθηκε στο Λόφο του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Μυτιλήνη στις 28 Νοεμβρίου 2017 σε αυτό το σύνδεσμο >>>
