Στον ιστότοπο του Παρατηρητηρίου της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο ταξινομείται και αναρτάται περιεχόμενο που αφορά στη γεωγραφική περιοχή των νησιών και ακτών του Αιγαίου και, στο μεγαλύτερο μέρος του, έχει δημοσιευτεί από το καλοκαίρι του 2017 και μετά. Οι ερευνητικές δημοσιεύσεις ξεκινούν από τον Ιανουάριο του 2015 και μετά.
Το περιεχόμενο του ιστότοπου του Παρατηρητηρίου περιλαμβάνει επεξεργασίες και υλικά που παράγει το Παρατηρητήριο. Το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου είναι δευτερογενές υλικό που ανήκει σε τέσσερις βασικές κατηγορίες: πρώτον, δημοσιεύματα και άρθρα στον τοπικό, εθνικό και διεθνή τύπο καθώς και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεύτερον, εκθέσεις, αναφορές, ανακοινώσεις ή δελτία τύπου διεθνών και διακρατικών οργανισμών, και μη-κυβερνητικών οργανώσεων, τρίτον, εκθέσεις, αναφορές, ανακοινώσεις και επίσημα έγγραφα Ελληνικών και Ευρωπαϊκών αρχών και, τέταρτον, ακαδημαϊκά άρθρα, συλλογικοί τόμοι και μονογραφίες καθώς και αδημοσίευτες ακαδημαϊκές εργασίες (π.χ. ανακοινώσεις σε συνέδρια, διατριβές, διπλωματικές και πτυχιακές).
Ο ιστότοπος του Παρατηρητηρίου, πέραν της Κεντρικής του σελίδας, χωρίζεται σε δύο μέρη και αποτελείται από τρία βασικά Μενού. Τα μενού Πρόσφυγες, Μετανάστες και Ανθρωπιστική Διακυβέρνηση και Τοπικές Κοινωνίες ανήκουν στο πρώτο μέρος ενώ το μενού Έρευνα, λόγω του ειδικού του βάρους, αποτελεί ένα δεύτερο, διακριτό μέρος.
Το περιεχόμενο των δύο πρώτων μενού (Πρόσφυγες, Μετανάστες και Ανθρωπιστική Διακυβέρνηση / Τοπικές κοινωνίες) αφορά, στους ίδιους τους/τις πρόσφυγες και μετανάστες/τριες που βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου, στους οργανισμούς, στις αρχές, στους φορείς και στους δρώντες στην ανθρωπιστική διακυβέρνηση που δραστηριοποιούνται στα ίδια νησιά και στις τοπικές κοινωνίες. Το περιεχόμενο αυτών των δύο μενού επιλέγεται με κριτήριο το πόσο σχετικό είναι ένα τεκμήριο τόσο με την εξαιρετικά ευρεία θεματολογία των μενού –δηλαδή μια μεγάλη γκάμα θεμάτων που αφορούν τους/τις πρόσφυγες και μετανάστες/τριες, τους φορείς της ανθρωπιστικής διακυβέρνησης και τις τοπικές κοινωνίες- όσο και με τη στενή επικέντρωση στο γεωγραφικό χώρο του Αιγαίου.
Το δεύτερο μέρος του ιστότοπου με το μενού Έρευνα αποτελεί ένα ψηφιακό χώρο στον οποίο συγκεντρώνεται και παρουσιάζεται η σχετική έρευνα για το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα στο Αιγαίο. Το Παρατηρητήριο καλύπτει με τον πληρέστερο τρόπο τη σχετική έρευνα στη γεωγραφική περιοχή του Αιγαίου. Ωστόσο, σε αυτό το μενού ενδέχεται να συμπεριλαμβάνονται και ερευνητικές δημοσιεύσεις οι οποίες έχουν μια ευρύτερη γεωγραφική αναφορά, στο βαθμό που αυτές αφορούν σε θέματα –θεσμικά, πολιτικά, οικονομικά- τα οποία άμεσα σχετίζονται με την εξέλιξη του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος στον Αιγαιακό χώρο.
Τα δύο μέρη της Ιστοσελίδας λειτουργούν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, σαν δύο τόμοι ενός έργου που ο καθένας διαθέτει το δικό του ευρετήριο. Το κάθε μέρος προσφέρει τη δική του ξεχωριστή δυνατότητα αναζήτησης του περιεχομένου του, μέσω των αντίστοιχων υπο-μενού: το υπο-μενού Ενημερώσεις, που βρίσκεται στην Κεντρική σελίδα του ιστότοπου και το υπο-μενού Ενημερώσεις Έρευνας, που βρίσκεται στην αρχική σελίδα του μενού Έρευνα.
Στην αρχική της Κεντρικής Σελίδας του ιστότοπου προσφέρονται ξεχωριστές ενότητες με επιλεγμένες ενημερώσεις από τα μενού Πρόσφυγες, Μετανάστες και Ανθρωπιστική Διακυβέρνηση και Τοπικές Κοινωνίες, με ερευνητικές δημοσιεύσεις συνεργατών του Παρατηρητηρίου, με προτάσεις ερευνητικών δημοσιεύσεων, με προτάσεις από τα Multimedia καθώς και ενότητα με τις τελευταίες ενημερώσεις της έρευνας. Επίσης εδώ προτείνονται το Ερευνητικό Άρθρο του Μήνα και το Τεκμήριο του Μήνα από το Αποθετήριο. Τέλος στην Κεντρική Σελίδα υπάρχει είσοδος τόσο στο Αποθετήριο όσο και στο ιστολόγιο του Παρατηρητηρίου.
Η Κεντρική Σελίδα περιλαμβάνει πέντε υπο-μενού. Το υπο-μενού Σχετικά με το Παρατηρητήριο περιλαμβάνει πληροφορίες για το Παρατηρητήριο, τους στόχους του, την ομάδα που το υποστηρίζει και τους συνεργάτες του. Σε αυτήν βρίσκεται και ο παρών οδηγός χρήσης. Το υπο-μενού Αποθετήριο περιέχει πληροφορίες για τον ψηφιακό χώρο του Παρατηρητηρίου όπου ταξινομούνται και προσφέρονται για ερευνητική χρήση όλων των ειδών τα τεκμήρια για την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στο Αιγαίο από τον Ιανουάριο του 2015 μέχρι σήμερα. Το υπο-μενού Ενημερώσεις περιλαμβάνει το σύνολο των αναρτήσεων στα δύο πρώτα μενού. Στο ίδιο υπο-μενού προσφέρεται, επίσης, η δυνατότητα σύνθετης αναζήτησης στο περιεχόμενο του πρώτου μέρους του ιστότοπου μέσω φίλτρων, δηλαδή μέσω χρονολογικών, χωρικών και θεματικών παραμέτρων, οι οποίες είναι ανεξάρτητες από τον τρόπο που επιλέγει το Παρατηρητήριο να παρουσιάσει το περιεχόμενό του στα σχετικά μενού. Το υπο-μενού Θέματα προσφέρει ένα θεματικό κατάλογο του περιεχομένου του ιστότοπου. Επιλέγοντας ένα από τα θέματα που υπάρχουν στο κατάλογο, η χρήστης μπορεί να προσπελάσει το σύνολο των αναρτήσεων που εμπίπτουν στο συγκεκριμένο θέμα. Τέλος το υπο-μενού Εκδηλώσεις περιλαμβάνει ανακοινώσεις και προσκλήσεις σε μη-ακαδημαϊκές εκδηλώσεις, που αφορούν το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα, στα νησιά του Αιγαίου.
Δίνοντας προτεραιότητα στους μετακινούμενους και εκτοπισμένους πληθυσμούς, το πρώτο μενού του ιστότοπου, με τίτλο Πρόσφυγες, Μετανάστες και Ανθρωπιστική Διακυβέρνηση είναι αφιερωμένο σε τρεις κύριες πλευρές του φαινομένου και αντίστοιχα χωρίζεται σε τρία υπο-μενού. Στο υπο-μενού Πρόσφυγες και Μετανάστες παρουσιάζονται υλικά (όπως άρθρα σε εφημερίδες, ανακοινώσεις, αναφορές ή εκθέσεις και δελτία τύπου οργανισμών, οργανώσεων και κρατικών φορέων) που αφορούν στις διάφορες πτυχές της ζωής των προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν και διαμένουν στο Αιγαίο. Το περιεχόμενο αυτού του υπο-μενού ταξινομείται θεματικά και έτσι δίνεται η δυνατότητα αναζήτησης σε αυτό με βάση κατηγορίες όπως εγκατάσταση και διαβίωση, κινήσεις, πολιτική δράση, ιστορίες-μαρτυρίες, παιδιά, ασυνόδευτοι ανήλικοι, ευάλωτες ομάδες κ.α.
Στο υπο-μενού Κέντρα και Δομές παρουσιάζονται οι υποδομές που υπάρχουν για την υποδοχή, ταυτοποίηση, καταγραφή και «φιλοξενία» των εκτοπισμένων ανθρώπων και παρουσιάζονται, αντίστοιχα, υλικά που αφορούν στη λειτουργία των διαφόρων «κέντρων και δομών» ή, αλλιώς, «Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης» (ΚΥΤ ή hotspots) καθώς και των ανεπίσημων δομών φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών στα νησιά του Αιγαίου. Το περιεχόμενο της σελίδας ταξινομείται ανάλογα με το κάθε κέντρο ή δομή που κατά καιρούς έχει λειτουργήσει ανά περίοδο σε κάθε νησί.
Στο υπομενού Ανθρωπιστική Διακυβέρνηση, παρουσιάζονται υλικά για τη δράση των θεσμικών και άτυπων, συλλογικών και ατομικών παραγόντων που εμπλέκονται στην ανθρωπιστική διακυβέρνηση της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης στο Αιγαίο. Για τη διευκόλυνση των χρηστών της σελίδας προσφέρεται αναλυτικός κατάλογος με τις Ελληνικές και Ευρωπαϊκές αρχές, τους εθνικούς, διεθνείς και δια-κρατικούς οργανισμούς, τις τοπικές και διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις καθώς και τις ανεπίσημες συλλογικότητες που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο της διακυβέρνησης της ανθρωπιστικής κρίσης στα νησιά του Αιγαίου καθώς και μια γενική κατηγορία με τους ατομικούς δρώντες (εθελοντές/ακτιβιστές). Ωστόσο, στη σελίδα αυτή δεν αναρτώνται υλικά των οποίων οι παραπάνω φορείς και οργανώσεις είναι οι παραγωγοί. Σε τέτοια υλικά, όπως ανακοινώσεις, αναφορές και εκθέσεις φορέων και οργανισμών, ο/η χρήστης/τρια μπορούν να έχουν πρόσβαση μέσω της αναζήτησης που προσφέρεται στο υπο-μενού Ενημερώσεις της Κεντρικής Σελίδας.
Οι τοπικές κοινωνίες των νησιών του Αιγαίου, οι οποίες επηρεάζονται, με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, τόσο από την παρουσία των μετακινούμενων και εκτοπισμένων πληθυσμών όσο και από την παρουσία των φορέων της ανθρωπιστικής διακυβέρνησης και των ανθρωπιστικών δρώντων, αποτελούν το αντικείμενο του μενού Τοπικές Κοινωνίες. Εδώ παρουσιάζονται υλικά, όπως άρθρα σε εφημερίδες, ανακοινώσεις τοπικών φορέων, μαρτυρίες κατοίκων των νησιών κ.α., που αφορούν στην κοινωνική ζωή των νησιών του Αιγαίου, στο δημόσιο διάλογο, στα τοπικά θέματα (οικονομίας, πολιτικής, τουρισμού κ.τ.λ., που συνδέονται με τη διαχείριση του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος στις τοπικές κοινωνίες και, τέλος, στις συλλογικές κινήσεις και δράσεις που γίνονται στο πλαίσιο των σχέσεων των τοπικών κοινωνιών με τους μεταναστευτικούς πληθυσμούς αλλά και με τους φορείς της ανθρωπιστικής διακυβέρνησης.
Τα υλικά του μενού Τοπικές Κοινωνίες ταξινομούνται σε έξι υπο-μενού, που αντιστοιχούν στις κοινωνίες της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου, της Κω, της Λέρου (νησιά στα οποία υπάρχουν ΚΥΤ) και στις κοινωνίες των Άλλων Νησιών του Αιγαίου. Στις σελίδες αυτές δεν αναρτώνται υλικά για το τι συμβαίνει γενικότερα στο κάθε νησί σε σχέση με την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση. Ο/η χρήστης/τριαμπορεί να κάνει χωρική αναζήτηση στο σύνολο της ιστοσελίδας του Παρατηρητηρίου μέσω της αναζήτησης που προσφέρεται στο υπο-μενού Ενημερώσεις της Κεντρικής Σελίδας.
Το τρίτο μενού του ιστότοπου αφορά στην Έρευνα που πραγματοποιείται στο πεδίο του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος στο Αιγαίο. Το μενού, που λειτουργεί ως μια ανεξάρτητη σελίδα, περιλαμβάνει μονογραφίες, ακαδημαϊκά άρθρα, κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους, ανέκδοτες ακαδημαϊκές εργασίες αλλά και προσκλήσεις σε συνέδρια και περιοδικά, όπως και άλλες ακαδημαϊκές εκδηλώσεις σχετικές με την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, στο Αιγαίο. Στην αρχική σελίδα του μενού Έρευνα πέραν των σταθερών ενοτήτων με προτάσεις για την έρευνα συνεργατών του Παρατηρητηρίου και άλλων ερευνητών, που υπάρχουν και στην Κεντρική Σελίδα της ιστοσελίδας, υπάρχουν δύο ενότητες με επιλεγμένες ερευνητικές δημοσιεύσεις μελών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και με άλλες ελληνικές και διεθνείς δημοσιεύσεις καθώς και ενότητα με προτάσεις οπτικής εθνογραφίας.
Το μενού Έρευνα χωρίζεται σε πέντε υπο-μενού. Τα τρία πρώτα παρουσιάζουν την έρευνα και τις επιστημονικές εκδηλώσεις πάνω στο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα στο Αιγαίο με αναφορά αντίστοιχα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στα Ελληνικά Ιδρύματα και Φορείς και στα Ιδρύματα και Φορείς του Εξωτερικού καθώς και τις σχετικές ερευνητικές δημοσιεύσεις. Τα υπόλοιπα δύο, αντιστοιχούν σε μια σελίδα στην οποία παρουσιάζεται μια Βιβλιογραφία με σχετικές ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις, που ενημερώνεται διαρκώς, και στη σελίδα Ενημερώσεις Έρευνας, όπου ο/η χρήστης μπορεί να πλοηγηθεί στο σύνολο του περιεχομένου του μενού χρησιμοποιώντας τη μηχανή αναζήτησης που προσφέρεται.
Υστερόγραφο
Το Παρατηρητήριο και η ιστοσελίδα του είναι ένα φαινόμενο εξίσου δυναμικό με την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στην οποία αναφέρεται. Γι αυτό και αλλάζει προσαρμοζόμενο στις νέες συνθήκες και ανάγκες που προκύπτουν. Παρακαλούμε τις αναγνώστριες και τους αναγνώστες μας να μας επισημάνουν τις όποιες αδυναμίες και ελλείψεις και να συμβάλλουν με τις σκέψεις και τις παρατηρήσεις τους στη βελτίωση της παρούσας ιστοσελίδας.
Καλή ανάγνωση!