Συντάκτες: HIAS Ελλάδος, Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο [RSA], Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, ΔΙΟΤΙΜΑ, Legal Center Lesvos, European Lawyers in Lesvos [ELIL], FENIX Humanitarian Legal Aid, PRAKSIS | gcr.gr |11 Ιουνίου 2020
Σοβαρές παραβιάσεις κατά την εφαρμογή του νόμου 4636/2019 «Περί διεθνούς προστασίας και άλλες διατάξεις» στo hotspot της Λέσβου
Μυτιλήνη, 11 Ιουνίου 2020— Με αφορμή τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις των δικαιωμάτων αιτούντων άσυλο στη Λέσβο, με τελευταία τη μαζική επίδοση απορριπτικών αποφάσεων χωρίς παράλληλη διασφάλιση πρόσβασης σε δωρεάν νομική βοήθεια εν μέσω πανδημικής κρίσης, οκτώ οργανώσεις παροχής δωρεάν νομικής βοήθειας, μέλη της Ομάδας Εργασίας Νομικής Βοήθειας της Λέσβου, δημοσιεύουμε Κοινό Ενημερωτικό Σημείωμα που αποτελεί περίληψη αναφοράς που υποβλήθηκε τον Μάρτιο του 2020 ενώπιον του Συνηγόρου του Πολίτη. Η εν λόγω αναφορά, η οποία κοινοποιήθηκε και στον Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, παρέχει μια κριτική επισκόπηση των κυριότερων νομικών ζητημάτων που έχουν ανακύψει κατά τους τρεις πρώτους μήνες εφαρμογής του νέου Νόμου 4636/2019 «Περί Διεθνούς Προστασίας και άλλων διατάξεων» στο «hotspot» της Λέσβου και παράλληλα καλεί την Ανεξάρτητη Αρχή να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να διασφαλιστούν τα δικαιώματα των αιτούντων διεθνή προστασία.
Έχοντας εκφράσει την έντονη ανησυχία μας ήδη από τους πρώτους μήνες εφαρμογής του Ν. 4636/2019, σημειώνουμε ότι οι εφαρμοζόμενες έως και σήμερα διατάξεις οδηγούν στην περαιτέρω αποδυνάμωση του ελληνικού συστήματος διεθνούς προστασίας, τον περιορισμό θεμελιωδών δικαιωμάτων και την αποσάθρωση των ουσιαστικών και διαδικαστικών εγγυήσεων προστασίας των αιτούντων διεθνή προστασία στην Ελλάδα.
Ειδικότερα, η εφαρμογή του νέου Νόμου από τον Ιανουάριο μέχρι και το Μάρτιο του 2020 είχε ως αποτέλεσμα: 1. την παραβίαση υποχρέωσης παροχής υλικών συνθηκών υποδοχής στους αιτούντες άσυλο, 2. την προτεραιοποίηση και επίσπευση των διαδικασιών των εντός του 2020 αφίξεων σε βάρος των παλαιότερων αφίξεων, με ταυτόχρονη παραβίαση των προβλεπόμενων διαδικαστικών εγγυήσεων, 3. την αδυναμία φυσικής πρόσβασης στα γραφεία του ΠΓΑ Λέσβου και ανταπόκρισης της Διοίκησης στον αυξημένο φόρτο εργασίας λόγω υπερπληθυσμού, 4. την παραβίαση της αρχής της οικογενειακής ενότητας και του δικαιώματος οικογενειακής επανένωσης, 5. την παραβίαση των ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων για τους ασυνόδευτους ανήλικους και της αρχής του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού, 6. την καταχρηστική εφαρμογή των διατάξεων περί σιωπηρής ανάκλησης, 7. την παραβίαση του δικαιώματος πρόσβασης σε αποτελεσματική προσφυγή, 8. τη συστηματική και παράνομη πλασματική επίδοση αποφάσεων, 9. την παραβίαση διαδικαστικών εγγυήσεων στις διαδικασίες επανεισδοχών. 10. παράνομες πρακτικές διοικητικής κράτησης αιτούντων άσυλο και 11. διαδικαστικά εμπόδια αναφορικά με την πρόσβαση στη νομική εκπροσώπηση.
Λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω, καθίσταται σαφές ότι ο νόμος 4636/2019 καταπατά θεμελιώδη δικαιώματα των αιτούντων/αιτουσών άσυλο, διακρίνεται από τον τιμωρητικό του χαρακτήρα, ενώ επιφέρει πρόσθετο διοικητικό βάρος στην ήδη επιβαρυμένη Διοίκηση, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνει ούτε τον εξαγγελθέντα σκοπό επιτάχυνσης της διαδικασίας ασύλου. Μάλιστα, σε καμία περίπτωση το συγκεκριμένο νομοθέτημα δεν εναρμονίζεται με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο, εκθέτοντας την Ελλάδα σε σωρεία καταδικαστικών αποφάσεων από ευρωπαϊκά και διεθνή δικαιοδοτικά όργανα.