Μαρτυρίες ανθρώπων, εγκλωβισμένων στη Λέσβο λίγο πριν ξεχαστούν από την επικαιρότητα.
Λέσβος, τέλη Ιανουαρίου: Το αυτοκίνητο γλιστράει πάνω στο οδόστρωμα, καθώς ανεβαίνουμε στη Μόρια. Βρέχει και κάνει πολύ κρύο. Όλοι είναι κρυμμένοι στις σκηνές τους. Όσο ανεβαίνεις πάνω στον ελαιώνα -στον χώρο έξω από τη Μόρια-, αλλάζει και η ανθρωπογεωγραφία του τοπίου. Πρώτα συναντάς μόνους άνδρες και ύστερα οικογένειες. Έχει γεμίσει ο χώρος σκηνές. Τον Δεκέμβριο δεν ήταν έτσι.
Λάσπες και σκουπίδια παντού. Μπαίνουμε σε μια μεγάλη σκηνή, που έχει το μέγεθος ενός μικρού γηπέδου μπάσκετ. Κουκέτες στη σειρά, η μια κολλημένη στην άλλη, το μόνο που τις διαχωρίζει είναι μια γκρίζα μάλλινη κουβέρτα. Καμία ιδιωτικότητα. Άνδρες από το Κονγκό, το Καμερούν, τη Νιγηρία και τρεις άνδρες από τη Σρι Λάνκα που ανήκουν στην εθνοτική ομάδα των Ταμίλ, όλοι συγκάτοικοι στην τρέλα. Παίζουν με τα κινητά τους, αλλάζουν ρούχα, κοιμούνται, γελoύν, κάποιοι φωνάζουν δυνατά άγνωστες λέξεις, άλλοι χάνουν το κουράγιο τους. «Είμαι εδώ δύο χρόνια», «είμαι εδώ 19 μήνες», «είμαι εδώ οκτώ μήνες», «θα τρελαθώ», «παίρνω υπνωτικά, για να κοιμηθώ», «αγαπάω την Asma, που είναι στη Γερμανία και με περιμένει να πάω εκεί».
Μετά τη συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016, 15.000 άνθρωποι παραμένουν σήμερα εγκλωβισμένοι στα ελληνικά νησιά. Οι ελληνικές Αρχές συνεχίζουν να λένε ότι θα επιστραφούν άτομα πίσω στην Τουρκία – την ασφαλή τρίτη χώρα, όπως υποστηρίζουν. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, από τον Απρίλιο του 2016 μέχρι τον Ιανουάριο του 2018, 1.531 άτομα έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία. Την ίδια στιγμή, οι αφίξεις στα ελληνικά νησιά συνεχίζονται. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τον πρώτο μήνα του 2018 έφτασαν 1.732 άτομα. Το 2017, ο αριθμός τους ήταν 29.718, σε αντίθεση με το 2016 που ήταν 173.450. Αρκετοί είναι εκείνοι που θεωρούν επιτυχημένη τη συμφωνία, καθώς πιστεύουν ότι συνέβαλε στη μείωση του αριθμού των αφίξεων. Στην ουσία, όμως, η συνθήκη αυτή υποχρεώνει χιλιάδες ανθρώπους να ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες, ενώ η Ε.Ε. κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλί μετατοπίζοντας την ευθύνη σε άλλες χώρες.
Είναι απόγευμα, 17:00 η ώρα και σε λίγο θα νυχτώσει. Η βροχή έχει σταματήσει, αλλά το κρύο είναι αφόρητο. Έχει ξεκινήσει η διανομή του φαγητού. Η πιο δύσκολη ώρα, η ώρα των φιλονικιών. Ο χώρος μυρίζει καμένο ξύλο. Στις παρυφές του λόφου, κάποιοι εθελοντές έχουν δημιουργήσει έναν αυτοσχέδιο θερινό κινηματογράφο. Η οθόνη και οι καρέκλες είναι φτιαγμένες από μπετόν και ξύλο. Άνδρες από την Αφρική έχουν παραταχθεί και προσεύχονται τραγουδώντας τα μαγικά τους γκόσπελ. Ο αέρας παρασέρνει τις φωνές τους και όλη η Μόρια προσεύχεται μαζί τους - ελπίζω κάποιος να τους ακούει. Προχωράμε πιο βαθιά στον ελαιώνα. Παντού σκοτάδι. «Τα βράδια ξυπνάω, επειδή βλέπω εφιάλτες», «έχω μάθει να μην εμπιστεύομαι κανέναν, παρά μόνο τον εαυτό μου», «θέλω να φύγω από εδώ, να σωθώ». Έξω από τις σκηνές, έχουν ανάψει φωτιές μέσα σε μεγάλα βαρέλια ή χρησιμοποιούν μαγκάλια, για να ζεσταθούν. Τα σώματά τους τρέμουν. Μας κερνάνε ζεστό τσάι. Ιστορίες από τη Συρία, το Καμερούν, την Καμπούλ, ιστορίες που μοιάζουν με τις δικές μας. Τα παιδιά έρχονται κοντά μας και μας αγκαλιάζουν: «Ξέρεις πότε θα πάω σχολείο;».
Στις 8 Δεκεμβρίου, η ελληνική κυβέρνηση δήλωσε ότι σκοπεύει να μεταφέρει συνολικά 5.000 αιτούντες άσυλο από τα ελληνικά νησιά στην ηπειρωτική χώρα, μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου. Η απόφαση αυτή ήρθε ύστερα από την υπόσχεση να μεταφερθούν 3.000 άτομα από τη Λέσβο στην ενδοχώρα, μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου. Αν και ο αριθμός δεν έφτασε ποτέ τις 5.000, ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων αυτών μεταφέρθηκε εσπευσμένα σε κέντρα υποδοχής, διαμερίσματα και ξενοδοχεία στην ηπειρωτική χώρα. Παρόλα αυτά, το πρόβλημα δεν έχει λυθεί (και δεν θα λυθεί με αυτόν τον τρόπο), καθώς οι αφίξεις στα νησιά συνεχίζονται με σταθερό ρυθμό και το 2018 - από τον Γενάρη μέχρι σήμερα, έχουμε ήδη 2.000 νέες αφίξεις. Παράλληλα, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία ενημερώνουν ότι πολλοί έχουν συγκεντρωθεί στα παράλια της χώρας και περιμένουν να βελτιωθεί ο καιρός, για να τολμήσουν το επικίνδυνο ταξίδι προς τα ελληνικά νησιά.
Το SolidarityNow βρέθηκε ξανά στη Λέσβο, για να καταγράψει από κοντά τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων. Εκεί είχε τη δυνατότητα να συνομιλήσει με ανθρώπους που παραμένουν γεωγραφικά περιορισμένοι στο νησί για μήνες, για χρόνια. Οι μαρτυρίες τους αποτυπώνουν τη ζωή τους στο νησί. Ενδεικτικός τίτλος σε αυτό το φωτογραφικό μαρτυρολόγιο: #Stranded. Εγκλωβισμένοι. Με τη ματιά του φωτοειδησεογράφου Γιώργου Μουτάφη παρουσιάζονται τα νυχτερινά πορτραίτα διαφορετικών ανθρώπων που διηγούνται διαφορετικές ιστορίες. Μέσα από το σκοτάδι της Μόριας, μέσα από το σκοτάδι της ανθρωπότητας. Με έναν κοινό παρονομαστή: όλοι τους θέλουν να σωθούν.
Joseph Takougang, 45 χρονών, οκτώ μήνες στη Λέσβο
«Τουλάχιστον στη φυλακή έχεις ζεστό νερό και κάνεις μπάνιο»
Με λένε Joseph Takougang και είμαι 45 χρονών. Στη Μόρια ζω εδώ και οκτώ μήνες και δύο εβδομάδες. Έφυγα από το Καμερούν και πήγα στη Ρωσία, επειδή είχα προβλήματα με την κυβέρνηση και την Αστυνομία. Η ζωή στη Μόρια είναι άσχημη, πολύ άσχημη. Μένουμε σε μια καλοκαιρινή σκηνή έξι άνδρες. Τώρα που μιλάμε, παίρνω χάπια, για να μπορώ να κοιμάμαι. Δεν ξέρω αν έχω χάσει την ελπίδα μου. Η αίτησή μου για χορήγηση ασύλου απορρίφθηκε και ο δικηγόρος μου δεν λέει τίποτα. Του τηλεφωνώ, αλλά δεν απαντάει. Έτσι αποφάσισα να συνεχίσω να ζω εδώ και ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει.
Έχω δει τόσα πολλά άσχημα πράγματα να συμβαίνουν στη Μόρια. Δεν εύχομαι σε κανέναν να μείνει εδώ. Εύχομαι όλοι να μεταφερθούν. Είναι πολύ δύσκολα, όμως δεν έχουμε επιλογή, δεν μπορούμε να αποφασίσουμε εμείς για τη μοίρα μας. Αν η ελληνική κυβέρνηση και η Ευρώπη αποφασίσουν να αφήσουν τους ανθρώπους να μένουν εδώ για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό δεν είναι καλό. Πρέπει να είσαι πολύ δυνατός, για να αντέξεις στη Μόρια. Καλύτερα να μείνεις στη φυλακή, παρά εδώ. Τουλάχιστον στη φυλακή κάποιες φορές έχεις ζεστό νερό και κάνεις μπάνιο. Δεν εύχομαι σε κανέναν να ζήσει εδώ. Αν ήξερα ότι τα πράγματα θα ήταν έτσι, θα έμενα στη Ρωσία. Πρέπει να βρω έναν τρόπο να φύγω και να ξεκινήσω μια νέα ζωή.
Kauran Maruthanayikam, 30 χρονών, δύο χρόνια στη Λέσβο
«Νιώθω άτυχος, αλλά θέλω να σωθώ»
Με λένε Kauran, είμαι 30 χρονών και προέρχομαι από τη Σρι Λάνκα. Στον Ελαιώνα ζω τα τελευταία δύο χρόνια, σε μια μεγάλη σκηνή που τη μοιράζομαι με άλλους άνδρες από την Αφρική και τρεις συμπατριώτες μου.Κοιμάμαι σε μια κουκέτα και το μόνο που με διαχωρίζει από τον διπλανό μου είναι μια κουβέρτα. Δεν μπορούμε να μένουμε εδώ. Σκέφτομαι τη ζωή μου. Μου λείπει η οικογένειά μου. Έχω έναν γιο πέντε χρονών. Όταν μιλάω στη γυναίκα μου και στον γιο μου, αισθάνομαι χαρούμενος.
Δεν έχω να πω τίποτα για τη ζωή στη Μόρια. Το 2016 πέντε άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, είδα τα πτώματά τους. Πριν από έναν μήνα πέθανε ένα παιδί. Είμαι δύο χρόνια εδώ και τίποτα δεν έχει αλλάξει. Έχω δει τόσους πολλούς τσακωμούς. Δεν έχω καλή ψυχολογία. Το μόνο που κάνω είναι να περιμένω. Νιώθω άτυχος, αλλά θέλω να σωθώ. Προσπαθώ να είμαι ήρεμος, δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο. Το μόνο που μου λένε είναι να περιμένω. Όλη αυτή η αναμονή με κάνει να μην κοιμάμαι τα βράδια. Αν καταφέρω και πάρω άσυλο στην Ελλάδα, θέλω να φέρω την οικογένειά μου εδώ.
Jamal Daoud, 39 χρονών, δύο μήνες στη Λέσβο
«Αν δεν έχω καμία ελπίδα, θα πεθάνω»
Με λένε Jamal Daoud, είμαι 39 χρονών και κατάγομαι από το Χαλέπι της Συρίας. Στον ελαιώνα ζω μαζί με τη γυναίκα μου τη Feiruz, 35 χρονών και τα παιδιά μας - έχουμε δύο αγόρια, 14 και 15 χρονών και μια κόρη 12 χρονών. Μαζί μας μένει και ο 19χρονος ξάδελφος της γυναίκας μου. Στο νησί, ήρθαμε πριν από δύο μήνες. Πρώτα ζούσαμε σε μια μικρή σκηνή, τώρα ζούμε όλοι μαζί σε μια μεγαλύτερη.
Ξέρετε πώς είναι η ζωή εδώ στον ελαιώνα. Μπορείτε να τη δείτε. Δεν υπάρχει ζωή, αλλά είναι καλύτερα από την Τουρκία. Έφτιαξα και μια μικρή σκηνή για το σκυλί μας και της έδωσα και αριθμό, το νούμερο 1. Τον Πούπι, έτσι τον ονομάσαμε, τον βρήκαμε εδώ στη Μόρια. Νιώθουμε πολύ κουρασμένοι, καθώς όλα εδώ είναι πολύ δύσκολα, αλλά προτιμούμε να μείνουμε εδώ ένα και δύο χρόνια, παρά να πάμε στην Τουρκία. Στην Τουρκία δεν αγαπάνε τους Κούρδους.
Αν δεν έχω καμία ελπίδα, θα πεθάνω. Θέλω μόνο τα παιδιά μου να πάνε σχολείο και η κόρη μου να είναι χαρούμενη. Θέλω και ένα ζεστό σπίτι, για να ζήσουμε. Δεν θέλουμε τίποτε άλλο.
Muhammad Μussa, 67 χρονών, δύο μήνες στη Λέσβο
«Οι άνθρωποι εδώ δεν έχουν επιλογή»
Με λένε Muhammad Mussa. Κατάγομαι από την Καμπούλ και είμαι 67 χρονών. Στη Μόρια ήρθα περίπου πριν από δύο μήνες. Δεν μπορώ να περπατήσω και έχω περιορισμένη όραση. Ένας συγγενής μου, μου φέρνει φαγητό. Ποιος άλλος θα μου φέρει, αν δεν έρθει αυτός; Δεν μπορώ να πηγαίνω στο μέρος όπου είναι οι τουαλέτες, επειδή είναι πολύ μακριά. Στη σκηνή είμαι μόνος. Μου έφεραν μια κουβέρτα και ρούχα για να αλλάζω. Σήμερα, μου είπαν ότι θα μου φέρουν κάτι για να ζεσταθώ. Τα παιδιά που μένουν στις κοντινές σκηνές το ζήτησαν για εμένα. Οι άνθρωποι εδώ με σέβονται, είναι καλοί.
Έχω ελπίδα. Χωρίς ελπίδα δεν μπορεί κανείς. Η ευχή μου είναι να δω την κόρη μου και τον εγγονό μου, που είναι στη Γερμανία. Δεν θέλω κάτι άλλο. Έχω όλα τα έγγραφα για την οικογενειακή επανένωση. Δεν μπορώ να τα βάλω με το κράτος σε αυτήν την ηλικία, σε αυτό το μέρος. Οι άνθρωποι εδώ δεν έχουν επιλογή. Δεν θέλω να μείνω στην Ελλάδα. Αν είναι να μείνω εδώ, καλύτερα να πεθάνω. Θέλω να πάω στη κόρη μου, γι’ αυτό και έκανα αυτό το μεγάλο ταξίδι από το Αφγανιστάν. Υπήρχε η πιθανότητα να σκοτωθώ. Δεν έχω καμιά άλλη ευχή, παρά μόνο να φτάσω στην κόρη μου.
Το καλύτερο είναι να φύγουμε από εδώ, όσο πιο σύντομα γίνεται.
Πηγή: VICE.com >>>