msf.gr | 2 Νοεμβρίου 2023
«Σε κοινή θέα: Το ανθρώπινο κόστος των μεταναστευτικών πολιτικών και των βίαιων πρακτικών στα ελληνικά θαλάσσια σύνορα»
Η έκθεση περιγράφει πώς η μη παροχή βοήθειας, η βία και οι επαναπροωθήσεις έχουν καταστεί αναπόσπαστο μέρος ενός συστήματος διαχείρισης των συνόρων στα νησιά της Σάμου και της Λέσβου, το οποίο χρηματοδοτείται και νομιμοποιείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με καταστροφικές επιπτώσεις για όσους επι- χειρούν να αναζητήσουν προστασία στην Ευρώπη. Οι μορφές και οι επιπτώσεις της βίας που περιγράφονται σε αυτή την έκθεση δεν είναι τυχαίες, αλλά το αποτέλεσμα της επαναλαμβανόμενης εχθρότητας προς τους αιτούντες άσυλο που φτάνουν στην Ελλάδα και προς εκείνους που τους βοηθούν. Την τελευταία δεκαετία, οι τακτικές διαχείρισης της μετανάστευσης στην Ελλάδα βασίζονται ολοένα και περισσότερο σε επικίνδυνες πρακτικές και σε άρνηση παροχής προστασίας, καθώς και σε σωματική και ψυχολογική βία σε βάρος όσων αναζητούν προστασία.
Παρόλο που τα κράτη έχουν υποχρέωση να παρέχουν βοήθεια στη θάλασσα, οι άνθρωποι που διασχίζουν το Αιγαίο αναζητώντας προστασία αντιμετωπίζουν συστηματικά μη παροχή βοήθειας και βία στα ελληνικά χωρικά ύδατα, ενώ οι περιορισμοί στην έρευνα και διάσωση από οργανώσεις έχουν δημιουργήσει ένα κενό ελέγχου και παροχής βοήθειας, με αποτέλεσμα οι επαναπροωθήσεις και η βία στη θάλασσα να είναι σε μεγάλο βαθμό αθέατες. Καθώς ορισμένες θαλάσσιες ζώνες εποπτεύονται μόνο από το Πολεμικό Ναυτικό και την Ελληνική Ακτοφυλακή, οι επαναπροωθήσεις «έχουν γίνει de facto γενική πολιτική» με «συστηματικά χαρακτηριστικά», όπως παρατηρείται ευρέως ήδη. Αυτή η πρακτική φέρεται να εφαρμόζεται στη θάλασσα για χρόνια είτε στα ελληνικά χωρικά ύδατα είτε στην ελληνική ζώνη έρευνας και διάσωσης. Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, μεταξύ άλλων, έχει επισημάνει τη «βαθμιαία αλλά σταθερή παγίωση των χαρακτηριστικών του φαινομένου των αναφερόμενων άτυπων επαναπροωθήσεων καθώς και της επαναλαμβανόμενης μεθοδολογίας τους».
Oι επαναπροωθήσεις φέρονται να πραγματοποιούνται επίσης μετά την άφιξη των ανθρώπων στα ελληνικά νησιά, σε ένα «επαναλαμβανόμενο οργανωμένο επιχειρησιακό πλαίσιο», που συχνά περιλαμβάνει εξαπάτηση, άτυπη κράτηση και χρήση βίας και καταλήγει στην επιβίβαση των ανθρώπων και ομάδων σε σωσίβιες λέμβους διά της βίας ώστε να πλεύσουν πίσω στα τουρκικά ύδατα. Η περιορισμένη διαθέσιμη βοήθεια για τους ανθρώπους που φτάνουν στις ακτές της Σάμου και της Λέσβου έχει συμβάλει περαιτέρω στο να καταστεί αόρατη η βία που υφίστανται οι άνθρωποι που αναζητούν προστασία. Η διαρκής συρρίκνωση του ανθρωπιστικού χώρου και η αυξανόμενη ποινικοποίηση των δράσεων των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών έχουν οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι αυτή τη στιγμή η μόνη ανεξάρτητη οργάνωση σε Σάμο και Λέσβο που παρέχει ανθρωπιστική και ιατρική βοήθεια επιτόπου σε νεοαφιχθέντες.